Jan z Głogowa / OKRES GŁOGOWSKI

naglowek

POWSTANIE AKADEMII KRAKOWSKIEJ
***
SCHOLASTYKA
I SPOSÓB NAUCZANIA NA UNIWERSYTETACH ŚREDNIOWIECZNYCH

ASTRONOMIA
I ASTROLOGIA
***
GEOGRAFIA
I "MEDYCYNA"
***
LOGIKA I FILOZOFIA

ZNACZENIE EDYCJI TEKSTU - RYSZARD TATARZYŃSKI
***
COMMENTARIUS IN "METAPHYSICAM" ARISTOTELIS -
SPIS TREŚCI

INDEKS
WAŻNIEJSZYCH
DZIEŁ
GŁOGOWCZYKA
WG HIERONIMA
SZCZEGÓŁY
***
INDEKS
WAŻNIEJSZYCH
DZIEŁ
GŁOGOWCZYKA
WG
FELIKSA
BENTKOWSKIEGO
(1814)
***
FRAGMENT
Z KRONIKI
DŁUGOSZA
DOTYCZĄCY
POWOŁANIA
UCZELNI
W KRAKOWIE
***
JAK SZUKAĆ JANA
Z GŁOGOWA W
INTERNECIE
I
BIBLIOGRAFIACH
***
LEONARD
COX
MOWA POCHWALNA
[...]
NA CZEŚĆ
PRZESŁAWNEJ
AKADEMII
KRAKOWSKIEJ
(1518)
***
BIBLIOGRAFIA
DO BADAŃ
NAD
JANEM
Z GŁOGOWA
***
LITERATURA
CYTOWANA
I
WYKORZYSTANA
PRZY
TWORZENIU
STRONY

LICZNIK ODWIEDZIN

STRONA GŁÓWNA

KONTAKT:
Michał Urbanowski
urbanowski.michal@wp.pl

OKRES GŁOGOWSKI

pierwszym okresie życia Głogowczyka wiadomo bardzo niewiele, stąd oprzeć się muszę w dużej mierze na poszlakach, nie roszcząc sobie pretensji do twierdzenia, że przedstawiam całkowitą prawdę historyczną.

ie wiemy kiedy dokładnie urodził się Jan z Głogowa, na ten temat nie zachowały się żadne źródła. O roku jego urodzenia możemy wnioskować jedynie pośrednio (a więc zawodnie) z daty wpisania Głogowczyka w poczet studentów Akademii Krakowskiej (rok 1462). Na tej podstawie przyjmuje się, że Głogowczyk urodził się w roku 1445.

ie wiemy też wiele o rodzinie, z jakiej pochodził astronom. Nazwisko "Schelling" (Johannes Schelynk de Glogovia¹) sugeruje niemieckie korzenie. Nazwiska "Schelling" jednak Głogowczyk nie używał, całe życie spędził w Krakowie a z jego twórczości i życiorysu wynika, że czuł się raczej Polakiem.

odzina Głogowczyka najprawdopodobniej była zamożna. Zamożna chociażby na tyle, że mogła utrzymać syna na studiach w Krakowie, co w owych czasach było dosyć kosztowne. Ponadto, kiedy Jan z Głogowa był już profesorem Akademii Krakowskiej wybudował dla studentów bursę a to nie byłoby możliwe do sfinansowania z ówczesnych dochodów profesorskich.

Panorama średniowiecznego Głogowa

czasach młodości astronoma Głogów był bardzo ważnym miastem. Stracił co prawda na znaczeniu w porównaniu z czasami świetności Księstwa Głogowskiego, ale wciąż był istotnym punktem handlowym i miastem porównywalnym pod względem liczby mieszkańców z Wrocławiem. Z naszej perspektywy najważniejsza jest jednak nie sytuacja geopolityczna Głogowa ale to, jakie możliwości kształcenia i dostęp do książek mogło zaoferować miasto młodemu Głogowczykowi, a w tym względzie Głogów oferował jak na owe czasy całkiem sporo. W mieście istniały trzy szkoły: kolegiacka, parafialna (przy kościele św. Mikołaja) oraz dominikańska. Najwyższy poziom miała szkoła kolegiacka i w niej prawdopodobnie uczył się Głogowczyk - inne szkoły nie byłyby w stanie przygotować go do studiów.

"W Polsce pierwsze szkoły katedralne powstały na przełomie XI i XII stulecia. Przekazy źródłowe informują o szkole przy katedrze gnieźnieńskiej (ok. 1080), szkołach katedralnych w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Płocku i Włocławku. Liczba szkół wzrosła, kiedy przy kościołach skupiających grono kanoników zaczęto fundować szkoły kolegiackie. W początkach XIII w. takie ogniska oświaty i nauki utworzono m.in. w Sandomirzu, Wiślicy, Łęczycy, Opatowie, Głogowie, Legnicy, Nysie, Brzegu.
Poziom i program szkół katedralnych i kolegiackich był różny, w jednych uczono tylko czytania, pisania i śpiewu kościelnego, w innych - opanowania nauk objętych przez trivium (gramatyka, retoryka, dialektyka) oraz quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka). Zakres przekazywanej wiedzy zależał od liczby nauczycieli oraz od zdolności i umiejętności scholastyka odpowiedzialnego za dobór nauczycieli, za tok i poziom nauczania."²

zkoła Głogowska na tle innych polskich szkół kolegiackich miała wysoki poziom nauczania i - co może jeszcze ważniejsze - nieźle wyposażoną bibliotekę³.

Głogowa mógł więc astronom wynieść solidnie ugruntowaną wiedzę na poziomie podstawowym. Nie tylko zresztą on, skoro w XV w. studiowało w Krakowie 120 głogowian.

Wsród kilkutysięcznej rzeszy scholarów ze Śląska, jacy przewinęli się przez krakowską wszechnicę w XV w., była spora grupa głogowian oraz młodzieży z miast terenu księstwa głogowskiego. W latach 1433 - 1510 zapisało się w Krakowie 120 scholarów z Głogowa oraz 30 z Kożuchowa, 20 z Żagania, 15 ze Szprotawy i 12 z Zielonej Góry. Była więc w Krakowie każdego niemal roku spora kolonia scholarów z księstwa głogowskiego. Było też w tych latach i wśród magistrów i bakałarzy na uniwersytecie sporo rodowitych głogowian.
Już w 1407 r. widzimy wśród krakowskich profesorów głogowianina Mikołaja z Głogowa, który zdobywszy wykształcenie na uniwersytecie w Pradze, przeniósł się, podobnie zresztą jak wielu innych Ślązaków, do niedawno odnowionej wszechnicy jagiellońskiej.⁴

GÓRA STRONY * DALEJ >>

[1] Tak jest wpisany Głogowczyk w Album studiosorum Universitatis Cracoviensis.

[2] Z. Skubała-Tokarska, Organizacja nauki w Polsce [w:] Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, red. K. Maślankiewicz, Warszawa 1983, s. 40.

[3] Można się o tym przekonać sięgając do pracy doktorskiej Aleksandra Walkowiaka pt. Biblioteka kolegiacka w Głogowie w okresie średniowiecza, która dostępna jest w zbiorach Towarzystwa Ziemi Głogowskiej.

[4] H. Szczegóła, Jan Głogowczyk, Katowice 1967, s.13.